Havo GES ishlash texnologiyasi
Havo GES (yoki havo energiyasini jamg‘aruvchi gidroelektrostansiya) gidro va pnevmoenergetika tamoyillariga asoslangan akkumuliruvchi elektr stansiya turidir. Unda suv to‘g‘ridan-to‘g‘ri turbinalarni aylantirish uchun emas, balki siqilgan havo hosil qilish va uni saqlash uchun qo‘llaniladi. Siqilgan havo keyinchalik turbinalarni ishga tushirish va elektr energiyasi ishlab chiqarishda foydalaniladi. Ushbu texnologiya suv resurslari cheklangan hududlarda samarali bo‘lishi va atrof-muhitga ta’sirni kamaytirishi mumkin.
Ortiqcha energiya davrida (masalan, shamol yoki quyosh energiyasi mavjud bo‘lganda) nasoslar suv yordamida havoni maxsus rezervuarlarga siqib kiritadi. Energiya talabi oshgan paytda siqilgan havo chiqarilib, turbinalar orqali generatorni aylantiradi. Ayrim tizimlarda havo qizdirilib, kengaytirilgach qo‘llanadi. Bir qator loyihalarda siqilgan havo energiyasini saqlash (CAES) texnologiyasi bilan integratsiya qilinadi.
Texnologiya yirik hajmdagi energiyani jamg‘arish imkonini beradi, shaxtalar va tabiiy g‘orlar kabi mavjud geologik inshootlardan foydalanish imkoniyatini yaratadi, qayta tiklanuvchi manbalar bilan uyg‘unlashishga mos keladi va to‘g‘on yoki yirik suv omborlari qurilishini talab qilmaydi.
Xitoy suv resurslari cheklangan hududlarda gibrid yechimlarni sinovdan o‘tkazmoqda, Hindiston havo energiyasini jamg‘arish tizimlarini milliy dastur doirasida ko‘rib chiqmoqda, Janubiy Koreya va Yaponiya esa CAES texnologiyalarini, jumladan dengiz tubi va chuqur shaxtalarda qo‘llash imkoniyatlarini o‘rganmoqda.
Havo GES Osiyo energetika tizimini diversifikatsiya qilish va qayta tiklanuvchi manbalarning o‘zgaruvchan ishlab chiqarishini muvozanatlashtirish uchun istiqbolli yo‘nalishlardan biri hisoblanadi.
